Język i tożsamość
„Kiedy mówisz, wiem, gdzie przynależysz”
„Kiedy mówisz, wiem, gdzie przynależysz”
Człowiek jest istotą społeczną. Jest związany z innymi ludźmi poprzez więzi emocjonalne, niekiedy rozumiane jako pewna forma przyjaźni, sympatii czy miłości. Grupa ludzi składa się z co najmniej dwóch osób. Pierwsza grupą, do której należy człowiek od urodzenia, jest grupa składająca się z dziecka i matki. Następnie człowiek należy do coraz większej liczby grup, najpierw mniejszych, a z czasem większych.
F. de Saussure zdefiniował język strukturalnie jako system znaków służących do komunikacji. Znaki są arbitralne (ustanowione), a język jest zjawiskiem społecznym. Język ma dwie podstawowe funkcje: komunikację i tożsamość. Aspektami komunikacyjnymi i językowymi będziemy zajmować się w innych rozdziałach. Tutaj będziemy rozważać funkcję tożsamościową.
Głównym wymogiem grupy jest znalezienie sposobu, aby odróżnić członków od osób niebędących członkami. Członkowie grupy uczą się języka w obrębie grupy i tylko ci, którzy należą do grupy są w stanie osiągnąć wysoki stopień kompetencji w używaniu go. Dlatego język jest głównym czynnikiem, dzięki któremu ludzie mogą odróżnić, czy obcy należy do ich grupy, czy też nie, a także, w większości przypadków, do jakiej innej grupy należy dana osoba.
Języki można podzielić na ludzkie i nie-ludzkie (zwierząt, maszynowe...). Języki ludzkie są używane przez ludzi do komunikacji. Wszystkie języki ludzkie są zarówno naturalne jak i sztuczne. Sztuczne, ponieważ wszystkie języki ludzi używają arbitralnych znaków (sztucznych, ustanowionych) – słów – oraz dlatego, że są stworzone przez człowieka. Są one jednocześnie naturalne ze względu na ich głęboką strukturę gramatyczną. Fakt, że każdy ludzki język może być poznany przez każdego człowieka dowodzi, że wszystkie one są naturalne.
Języki takie jak esperanto, pidżyny i kreole są normalnymi ludzkimi językami w taki sam sposób, jak języki etniczne, dialekty i inne formy mowy. Podstawowym wymogiem dla każdego systemu językowego jest to, że aby mógł być językiem ludzkim, musi być w stałym użyciu przez społeczność.
Człowiek stworzył pismo, a następnie państwa, a państwa ustanowiły języki państwowe, które różnią się od innych języków spontanicznych tym, że są znormalizowane. Języki standardowe są uregulowane w zakresie pisowni i wymowy, gramatyki i słowników oraz są one zapisane. W związku z tym zmiany w tych językach są wolniejsze niż w spontanicznym języku.
Każdy człowiek należy jednocześnie do wielu grup (rodziny, miasta, regionu, narodu, religii, filozofii, grup przyjaciół itd.). Każda grupa ma tendencję do rozwijania odmiany języka, która odróżnia ją od innych grup. W związku z tym, w praktyce każdy użytkownik języka posługuje się wieloma odmianami lub rejestrami, nawet jeśli nie zdaje sobie z tego sprawy. Ludzie z natury są zatem wielojęzyczni.
Każdy język wykazuje również tendencję do szerszego wykorzystania niż w ramach własnej grupy i dąży do bycia używanym przez grupy sąsiednie w celu ułatwienia komunikacji. W tym sensie niektóre języki wciąż rosną ze względu na ogólną siłę ich mówców (gospodarczą, wojskową itd.), a także siłę i atrakcyjność ich kultur (produkty kulturalne to sztuka, edukacja, religia, branża rozrywkowa...) i stają się językami międzynarodowymi, które są mniej lub bardziej powszechnie stosowane.
Najsilniejsze języki zwykle są w najpowszechniejszym użyciu międzynarodowym. Tak więc istnieje kilka języków międzynarodowych. Pomimo pozornie dominującej pozycji angielskiego, wielu ludzi na całym świecie nie posługuje się nim. Rosyjski nadal spełnia rolę międzynarodową w byłym Związku Radzieckim, hiszpański w całej Ameryce Łacińskiej (z wyjątkiem Brazylii), francuski w wielu krajach Frankofonii, chiński w rozległym regionie wokół Chin, a różne międzynarodowe języki diaspor są używane wśród osób bez określonego terytorium, np. romski i sinti, hebrajski przed powstaniem Izraela, esperanto itp.
Kraje, które powstają na skutek zjednoczenia kilku grup etnicznych i narodów potrzebują nowego neutralnego języka do wyrażanie ich ogólnej tożsamości, np. Bahasa Indonesia. Jeżeli natomiast narzucają język najbardziej wpływowych grup etnicznych w tym celu, państwa takie zwykle istnieją krótko (były Związek Radziecki, Jugosławia itp.) lub trwają w wieloletniej niestabilności.